Doktorunuz size gestasyonel diyabet teşhisi mi koydu? İlk başta korkutucu gelse de, gestasyonel diyabet düşündüğünüzden çok daha yaygındır.
Dikkatli bir takip ve tedavi ile gestasyonel diyabetin yönetilebileceğini, güvenli ve sağlıklı bir hamilelik geçirebileceğinizi unutmayın.
Gebelik Diyabeti Nedir?
Gestasyonel diyabet ya da gebelik diyabeti, sadece hamilelik sırasında ortaya çıkan bir diyabet türüdür.
ABD Hastalık Kontrol ve Önleme Merkezlerine (CDC) göre hamile kadınların yüzde 6 ila 9'unda gestasyonel diyabet gelişmektedir.
Gestasyonel Diyabete Ne Sebep Olur?
İnsülin, pankreasta üretilen ve vücudun yağ ve karbonhidrat metabolizmasını düzenleyen bir hormondur. Ayrıca vücudun şekeri enerjiye dönüştürmesine yardımcı olur.
Gebelik diyabeti, plasentadan gelen hormonlar insülinin etkisini bloke ederek vücudun gebeliğin artan kan şekerini etkili bir şekilde düzenlemesini engellediğinde ortaya çıkar.
Bu durum hiperglisemiye (veya kanda yüksek şeker seviyelerine) neden olur ve kontrol altına alınmadığında vücudunuzdaki sinirlere, kan damarlarına ve organlara zarar verebilir.
Gestasyonel Diyabet Genellikle Ne Zaman Başlar?
Gestasyonel diyabet genellikle 24. hafta ile 28. hafta arasında teşhis edilir, ancak gebeliğin daha erken dönemlerinde de gelişebilir.
Gebelik Diyabeti İçin En Çok Kimler Risk Altındadır?
Araştırmacılar neden bazı kadınlarda gestasyonel diyabet görülürken diğerlerinde görülmediğinden emin olmamakla birlikte, aşağıdaki durumlarda riskinizin artabileceğini ifade etmektedirler:
- Aşırı kiloluysanız. Gebeliğe girerken vücut kitle indeksinin 30 veya daha fazla olması, gestasyonel diyabet için en yaygın risk faktörlerinden biridir.
- Yaşınız büyükse. Doktorlar, 25-30 yaşın üzerindeki kadınların gebelik diyabetine yakalanma riskinin daha yüksek olduğunu ve yaş ilerledikçe bu riskin arttığını belirtmiştir.
- Aile geçmişiniz varsa. Ailede, özellikle de birinci derece akrabalarınızdan herhangi birinde diyabet varsa, daha fazla gebelik diyabeti riski altında olabilirsiniz.
- Kişisel geçmişinizde gebelik diyabeti varsa. Önceki hamileliğinizde gestasyonel diyabet geçirdiyseniz, araştırmalar sonraki bir hamilelikte tekrar geçirme olasılığınızın daha yüksek olduğunu gösteriyor.
- Pre-diyabet teşhisi aldıysanız. Hamilelikten önce kan şekeri seviyeniz hafifçe yükselmişse (örneğin, hemoglobin A1C değeriniz yüzde 5,7'ye eşit veya daha yüksekse veya size bozulmuş açlık glikoz seviyeniz olduğu söylenmişse), gebelik diyabeti riskiniz daha yüksek olabilir.
- Yatak istirahatine alındıysanız. Bazı araştırmalar, yatak istirahatinin aktivite düzeylerini kısıtladığı için hamilelikte ek kilo alımına ve dolayısıyla Gestasyonel diyabete yol açma olasılığının daha yüksek olduğunu göstermiştir.
- Diyabet gelişimi ile ilişkili tıbbi bir durumunuz varsa. Bu durum metabolik sendrom, polikistik over sendromu, hipertansiyon veya kardiyovasküler hastalığı içerebilir.
- Çoklu gebeliğiniz varsa. Birden fazla bebek taşımak riskinizi artırabilir.
ABD'de hamile kadınların yaklaşık yüzde 90'ında gestasyonel diyabet için en az bir risk faktörü vardır, bu nedenle evrensel tarama pratik bir yaklaşımdır.
Gebelik Diyabetinin Belirtileri Nelerdir?
Gestasyonel diyabeti olan kadınların çoğunda herhangi bir belirti görülmez, ancak bazılarında şu belirtiler görülebilir:
- Normal olmayan susuzluk
- Çok miktarda ve sık idrara çıkma (hamileliğin erken dönemlerinde de sık ancak genellikle hafif idrara çıkma durumundan farklıdır)
- Yorgunluk (normal gebelik yorgunluğundan ayırt edilmesi zor olabilir)
- İdrarda şeker (rutin bir pratisyen hekim ziyaretinde tespit edilir)
Gestasyonel Diyabet Nasıl Teşhis Edilir?
Muhtemelen şimdiye kadar doktorunuzun her muayenehane ziyaretinde idrar örneği istediğini fark etmişsinizdir. Bu kısmen idrarınızda gestasyonel diyabet belirtisi olabilecek şeker olup olmadığını kontrol etmek içindir. Ancak bir pozitif tarama mutlaka gestasyonel diyabet olduğunuz anlamına gelmez.
Hamileliğin 24. ve 28. haftaları arasında, doktorunuz size şekerli bir sıvı içeceğiniz ve bir saat sonra kanınızın alınacağı bir glikoz tarama testi yapacaktır. Gebelik diyabeti için risk faktörleriniz varsa, bu testi gebeliğin daha erken dönemlerinde de yaptırabilirsiniz.
Kan tahlilinizde yüksek şeker seviyeleri tespit edilirse, doktorunuz gebelik diyabetiniz olup olmadığını belirlemek için size üç saatlik glikoz tolerans testi uygulayacaktır.
Gestasyonel Diyabet Beni ve Bebeğimi Nasıl Etkiler?
Uygun tedavi ve doktorunuz tarafından düzenli takip ile gebelik diyabeti yönetilebilir ve size veya bebeğinize zarar vermez. Ancak tedavi edilmezse ve annenin ve bebeğin kanında aşırı şeker dolaşırsa, hem anne hem de bebek için ciddi sorunlar ortaya çıkar.
Kontrolsüz gebelik şekeri olan kadınlar daha kilolu bebek doğurma riski altındadır (makrozomi adı verilen bir durum), bu da doğumu daha zor ve sezaryenle doğumu daha olası hale getirir. Ayrıca preeklampsi (gebelik zehirlenmesi) ve ölü doğum riski altındadırlar.
Ve gestasyonel diyabet bir gebelik komplikasyonu olarak kabul edildiğinden, çoğu doktor gebeliklerinin vade tarihlerinden sonra ilerlemesine izin vermeyeceğinden, bu hastalığa sahip hamile kadınların doğumlarının tetiklenmesi daha yüksek bir olasılık olabilir.
Kontrolsüz diyabet, doğumdan sonra bebek için sarılık, solunum güçlüğü ve düşük kan şekeri seviyeleri gibi potansiyel sorunlara da yol açabilir. Yaşamın ilerleyen dönemlerinde bebek obezite ve tip 2 diyabet açısından daha yüksek risk altında olabilir.
Ancak unutmayın, kan şekeri seviyelerini yönetmek için doktorunuzun tavsiyelerine uymak bu potansiyel olumsuz etkileri önlemeye yardımcı olabilir.
Gestasyonel Diyabeti Önlemek İçin Neler Yapabilirsiniz?
Aşağıdaki adımlar, hem gebe kalmadan önce hem de hamileliğiniz sırasında hem gestasyonel diyabet hem de tip 2 diyabet geliştirme riskinizi azaltmada büyük bir etkiye sahip olabilir:
- Aktif kalın. Bebeğinizin gelmekte olduğu motivasyonuyla, şimdi bir fitness rutinine başlamak veya bunu sürdürmek için mükemmel bir zaman. Doktorunuzun rehberliğinde egzersiz yapmak - öğle ve akşam yemeklerinden sonra 15 dakikalık bir yürüyüş bile - vücudunuzun normalde üretmesi gereken insülin olmadan bile glikoz yakmasını sağlar. Kan şekerinizi kontrol altında tutmak için harika bir yoldur.
- Sağlıklı beslenin. Alışveriş listenizi (ve tabağınızı) meyve ve sebze, sağlıklı protein ve kompleks karbonhidrat karışımı ile doldurun. Tam tahıllar, baklagiller, kuruyemişler, tohumlar, balık, yağsız kırmızı et, kümes hayvanları ve az yağlı süt ürünlerini tercih edin.
- Hamilelik kilosunu istikrarlı bir şekilde alın. Doktorunuzun yardımıyla, hamilelik boyunca önerilen miktarda kilo almayı hedefleyin.
Bu sağlıklı alışkanlıkları benimseseniz bile, gestasyonel diyabetin gelişmesi maalesef hala mümkündür - özellikle de aile geçmişinizde bu hastalık varsa. Ancak bunları sürdürmek, durumu yönetmenize yardımcı olacaktır.
Gestasyonel Diyabet Nasıl Tedavi Edilir?
Neyse ki, kan şekeri seviyenizi takip ederek hamilelikte diyabetle ilişkili potansiyel riskleri önleyebilirsiniz.
Gebelik diyabeti teşhisi konması durumunda doktorlar ve araştırmacılar önerilerini şöyle sıralıyor:
Kan şekeri seviyenizi günde birkaç kez kontrol edin. Açlık oranınızı öğrenmek için sabah ilk iş olarak ve kan şekerinizin sağlıklı bir aralıkta kaldığından emin olmak için her yemeği yedikten bir saat sonra kontrol edin. (doktorunuz tarafından önerilecektir) Çoğu doktor, parmağınıza batırmak için iğneler ve kan şekerinizi okuyan küçük bir makine içeren bir diyabet kiti satın almanızı önerir. Vücudunuzun çeşitli gıdaları nasıl işlediğini anlamanın en doğru yolu budur.
Bir diyetisyen ile görüşün. Kendisi sağlıklı gıda seçeneklerini gözden geçirmenize ve bir yemek planı oluşturmanıza yardımcı olacaktır. Birçok kadın doğumdan sonra da gestasyonel diyabet beslenme tarzına sadık kalır çünkü bu beslenme tarzı besleyici maddeler içerir ve kan şekerinizi (ve enerji seviyenizi) sabit tutmak için hazırlanmıştır.
Yemek kaydı tutun. Her öğünden sonra, kan şekeri değerinizle birlikte ne yediğinizi yazın. Bu, hangi yiyeceklerin glikoz seviyenizi yükselttiğini daha iyi anlamanıza yardımcı olur, böylece ileriye dönük ayarlamalar yapabilirsiniz.
Hareket edin. Glikoz seviyenizi düşürmek için yemekten sonra yürüyüşe çıkın veya merdiven çıkın.
Diyet ve egzersiz genellikle gestasyonel diyabeti kontrol etmek için yeterlidir - ancak bunlar yeterli olmazsa, doktorunuz kontrol etmek için ek insülin almanızı önerebilir.
Ek insülin iğnelerle veya ağızdan alınan gliburid (pankreasın insülin üretmesine yardımcı olan bir diyabet ilacı) yoluyla verilebilir.
Doktorunuz, bebeğinizin kalp atış hızının, amniyotik sıvı seviyelerinin ve hareketlerinin normal olduğundan emin olmak için üçüncü trimesterde stres dışı testler ve/veya biyofiziksel profiller dahil olmak üzere ek fetal izleme önerebilir.